Placki ziemniaczane to jeden z najbardziej popularnych i lubianych przysmaków polskiej kuchni ludowej. Chrupiące z zewnątrz, a delikatne w środku placki zdobyły serca nie tylko Polaków, ale także miłośników dobrej kuchni na całym świecie. Przepis na placki ziemniaczane jest prosty, ale jak to często bywa z tradycyjnymi potrawami, diabeł tkwi w szczegółach.
Historia placków ziemniaczanych w polskiej tradycji kulinarnej
Placki ziemniaczane, znane również jako placki kartoflane lub tarcioki, mają długą historię w polskiej kuchni. Pojawiły się w Polsce wraz z upowszechnieniem uprawy ziemniaków w XVIII wieku. Początkowo były potrawą biedoty, gdyż ziemniaki były tanie i łatwo dostępne.
W różnych regionach Polski placki ziemniaczane przygotowuje się nieco inaczej i nazywa się je różnymi określeniami. Na Śląsku znane są jako "kartoffelpuffer" lub "strycha", na Podhalu jako "moskole" (choć te są nieco inne w przygotowaniu), a na Podlasiu jako "bliny ziemniaczane".
Przez lata placki ziemniaczane zyskały status potrawy narodowej i są serwowane zarówno w domach, jak i w restauracjach. Mogą być podawane na wiele sposobów: na słodko z cukrem i śmietaną, z sosem grzybowym, jako dodatek do gulaszu, a nawet jako danie samo w sobie z różnymi dodatkami.
Składniki
Na placki:
- 1 kg ziemniaków (najlepiej mączystych, np. odmiana Irga)
- 1 duża cebula
- 2 jajka
- 3-4 łyżki mąki pszennej
- 1 ząbek czosnku (opcjonalnie)
- 1 łyżeczka soli
- 1/2 łyżeczki pieprzu
- olej roślinny do smażenia
Do podania (do wyboru):
- kwaśna śmietana
- cukier puder
- sos grzybowy
- gulasz
- posiekany koperek lub szczypiorek
Przygotowanie
Przygotowanie masy:
- Przygotuj ziemniaki: Ziemniaki obierz i dokładnie umyj. Następnie zetrzyj je na tarce o drobnych oczkach lub użyj robota kuchennego z odpowiednią tarczą. Starte ziemniaki przełóż do dużej miski.
-
Odciśnij wodę z ziemniaków: To bardzo ważny krok! Starte ziemniaki zawierają dużo wody, którą należy usunąć, aby placki były chrupiące. Możesz to zrobić na kilka sposobów:
- Przełóż starte ziemniaki na sito i dociśnij, aby odcedzić wodę.
- Umieść starte ziemniaki w czystej ściereczce kuchennej i wykręć, aby usunąć nadmiar wody.
- Pozostaw starte ziemniaki w misce na 5-10 minut, a następnie odlej zebraną na wierzchu wodę (zachowaj jednak skrobię, która opadła na dno).
- Przygotuj cebulę: Cebulę obierz i drobno posiekaj lub zetrzyj na tarce o drobnych oczkach. Dodaj do odciśniętych ziemniaków.
- Połącz składniki: Do miski z ziemniakami i cebulą dodaj jajka, mąkę, przeciśnięty przez praskę czosnek (jeśli używasz), sól i pieprz. Dokładnie wymieszaj wszystkie składniki, aż powstanie jednolita masa.
Smażenie placków:
- Rozgrzej patelnię: Na patelni rozgrzej olej. Powinno być go tyle, aby pokrył dno patelni warstwą o grubości około 5 mm. Olej jest wystarczająco gorący, gdy kropla masy wrzucona na patelnię zaczyna się smażyć.
- Formuj placki: Za pomocą łyżki nabieraj porcje masy i delikatnie kładź na rozgrzany olej, formując placki o średnicy około 10 cm i grubości około 5-7 mm. Nie rób placków zbyt grubych, gdyż mogą nie dosmażyć się w środku.
- Smaż placki: Smaż placki na średnim ogniu przez około 3-4 minuty z każdej strony, aż będą złociste i chrupiące. Uważaj, aby nie przypalić placków - jeśli zaczną zbyt szybko ciemnieć, zmniejsz ogień.
- Odsącz z nadmiaru tłuszczu: Usmażone placki przenieś na talerz wyłożony papierowym ręcznikiem, aby odsączyć nadmiar tłuszczu.
- Serwuj: Placki ziemniaczane najlepiej smakują podane na gorąco, zaraz po usmażeniu.
Sposoby podawania:
Placki ziemniaczane można podawać na wiele sposobów, w zależności od regionalnych tradycji i osobistych preferencji:
- Na słodko: Polane kwaśną śmietaną i posypane cukrem pudrem - typowe podanie w niektórych regionach Polski.
- Z sosem grzybowym: Polane aromatycznym sosem z leśnych grzybów.
- Z gulaszem: Placki ziemniaczane świetnie komponują się z gulaszem wołowym lub wieprzowym, tworząc sycące danie główne.
- Z kwaśną śmietaną i dodatkami: Podane z kwaśną śmietaną, posypane posiekanym szczypiorkiem, koperkiem lub skwarkami.
- Na ostro: Z dodatkiem sosu czosnkowego lub paprykowego dla miłośników pikantnych smaków.
Porady i triki:
- Najlepsze ziemniaki do placków to odmiany mączyste, takie jak Irga, Bryza czy Tajfun.
- Jeśli chcesz, aby placki były bardziej chrupiące, dodaj więcej mąki.
- Starty czosnek doda plackom wyrazistego smaku, ale jest to dodatek opcjonalny.
- Możesz wzbogacić masę dodatkiem startej marchewki, cukinii lub selera - nadadzą plackom ciekawy smak i kolor.
- Patelnię z usmażonymi plackami przecieraj ręcznikiem papierowym między partiami, aby usunąć przypalające się resztki.
- Jeśli masa staje się zbyt wodnista podczas smażenia kolejnych partii, odlej nadmiar płynu i dodaj trochę więcej mąki.
- W niektórych regionach Polski dodaje się do placków ziemniaczanych majeranek, który świetnie komponuje się z ziemniakami.
Regionalne warianty placków ziemniaczanych
W różnych regionach Polski placki ziemniaczane przygotowuje się z drobnymi modyfikacjami, które nadają im lokalny charakter:
- Śląskie kartofelplecoki - z dodatkiem wędzonych skwarków i bekonu, często podawane z kwaśną kapustą.
- Moskole podhalańskie - przygotowywane z gotowanych ziemniaków, spłaszczone i pieczone na blasze, tradycyjnie bez dodatku jajek.
- Racuchy ziemniaczane z Podlasia - z dodatkiem kminku i cebuli, podawane z kwaśną śmietaną.
- Bambosze lubelskie - placki ziemniaczane nadziewane farszem mięsnym lub grzybowym.
- Szare kluski z Wielkopolski - grubsze placki ziemniaczane z dodatkiem tartej bułki, często podawane jako dodatek do mięs.
"Prawdziwego smaku placków ziemniaczanych nie da się zapomnieć. To jedno z tych prostych dań, które mimo upływu czasu i zmieniających się kulinarnych trendów, zawsze wywołuje uśmiech na twarzy i przywołuje wspomnienia z dzieciństwa."— Stare polskie przysłowie kulinarne